گروه اجتماعی آذرانجمن: بر مبنای برآوردهای صورت گرفته 18 میلیون نفر معادل یک سوم جمعیت ایران در وضعیت بدمسکنی قرار دارند، که از این تعداد، 11 میلیون نفر در حاشیه شهرها و 7 میلیون نفر نیز در میان شهرها و در شرایط بد مسکن زندگی میکنند. از تعداد یاد شده بیش از 400 هزار نفر در شهر تبریز در بافت فرسوده روزگار سپری میکنند. سهم تبریز از سکونتگاههای غیررسمی 2 هزار هکتار معادل 65 درصد مساحت حاشیهنشینهای استان را شامل میشود. 13 درصد مساحت بافتهای فرسوده کشور و 8 درصد جمعیت ساکن در بافتهای فرسوده کشور در آذربایجانشرقی قرار دارند.
18 محله در شمال، شمالغرب، جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق تبریز حاشیه نشین هستند اما بیشترین میزان حاشیه نشینی وسعت و تراکم جمعیت در حاشیه شمالی شهر قرار دارد جایی که گسل معروف و خطرناک تبریز از این ناحیه رد می شود. از جمله مناطق حاشیه نشین تبریز باید به محلههایی چون منبع، سیلاب، یوسفآباد، خلیلآباد، داداشآباد، احمد آباد، عباسی، مالا زینال، ایده لو، مارالان، حافظ، طالقانی، حجتی، کجوار، قرهباغی، لاله، آخماقیه اشاره کرد که شهروندان این مناطق با داشتن حداقلهای امکانات رفاهی و خدماتی برای داشتن یک زندگی سالم و ساده روزگار میگذرانند.
در سال 1349 نخستین طرح جامع تبریز تهیه شد در این طرح برای مشکل حاشیه نشینی اجرای مطالعات تفصیلی پیش بینی شده بود. بعد از 10 سال در سال 1359 طرح تفصیلی تبریز تصویب شد که این مناطق حاشیه نشین برای کاربری فضای سبز لکه گذاری شده بود. این طرح ساده ترین راه حل برای پیچیده ترین مسئله شهری بود، تخریب خانه ها و تبدیل آن به فضای سبز.
با اجرای این طرح تناقض ها در نوار شمالی شهر تبریز افزایش پیدا کرد. از یک سو مهاجرت به شهر ادامه داشت و از سوی دیگر توجهی به مناطق حاشیه نشین صورت نگرفت. بعد از انقلاب این تغییر بزرگ در شهرها و مهاجرت بی رویه همچنان با بی توجهی مدیران روبرو بود و نگاه حاشیه ای به محلات ادامه داشت و سیل مهاجرت ها همچنان به شهر تبریز روانه شد طوری که بیش از 20 درصد مهاجران در فاصله سالهای 65 تا 75 وارد تبریز شده اند و اوج مهاجرت ها در سالهای 74 و 75 بود.
طرح جامع دوم شهر تبریز در سال 1374 و بعد از 25 سال پس از طرح جامع اول شهر تهیه شد و در این طرح هم مسئله حاشیه نشینی به بررسی های تفصیلی موکول شد. در سال 1390 طرح جامع پهنه شمالی تبریز به تصویب رسید که برای نخستین بار یک راه عملی برای اصلاح بافت حاشیه نشین داده بود. بر اساس این راه حل بایستی ساختمانهای روی شیبهای تند تخریب و برای ساکنان آن در نقاط دیگر شهر مسکن جایگزین داده شود و خانه های دیگر با کاربری مسکونی رسمی شوند. اجرای این طرح کار بسیار بزرگی طلب می کرد که بزرگتر از توان شهرداری تبریز می نمود.