گروه بینالملل آذر انجمن: امیررضا اسعدی، کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با آذرانجمن به بررسی ابعاد تحریم های علیه ایران پرداخت و عنوان کرد: اولین تحریم علیه ایران به نهضت ملی شدن صنعت نفت بر میگردد، زمانی که نفت ایران ملی اعلام شد از همان موقع ما درگیر مسائلی از جنس تحریم بودیم، در واقع در هر برهه ای از تاریخ که حاکمیت در ایران و ملت ایران به پیشرفتی رسیده اند، در همان دوره با تحریم ها و تهدید های نظامی یا مسائلی از جنس خرابکاری به دست عوامل خارجی مواجه شدیم.
لغو همه تحریمها غیرممکن است
وی افزود: اما در حال حاضر با تحریمهایی بسیار پیچیده تر از لحاظ ساختاری مواجه هستیم. بخشی از این تحریمها مربوط به مسائل هستهای و بخشی نیز مربوط به مسائل حقوق بشری و همچنین مسائل مرتبط با سیاستهای ایران در صحنه بینالمللی می باشد، که همین موضوع باعث می شود تا عملا برداشته شدن یکباره این تحریمها غیر ممکن و غیر عملیاتی شود. چون منشع و نهاد حقوقی اعمال کننده این تحریم ها با یکدیگر متفاوت بوده و با تحریم های سازمان ملل، اتحادیه اروپا و یا خود دولت آمریکا مواجه هستیم که لغو و برداشته شدن همه این تحریمها در یک لحظه را تقریباً غیر ممکن می سازد.
مشکلات کشور با شعار حل نمیشود
اسعدی در خصوص پیامد های ادامه تحریم ها علیه ایران گفت: دولت آقای رئیسی از فضای شعارزده انتخاباتی نسبتا به بیرون آمده و با واقعیتهای اقتصادی و سیاسی رو به رو شده و همچنین به محدودیت ها و مشکلات تحریم عملاً برخورد کرده، در حال حاضر این مسئله را می شود در رفتارهای دولت کاملا متوجه شد. بطوری که ما شاهد حضور سیاستمداران در سطوح مختلف دولت آقای رئیسی هستیم که قبلاً کامل مواضع ضد مذاکره داشتند ولی اکنون همین دولت در حال مذاکره با غرب می باشد.
اسعدی، توضیح داد: ما صنایع قابل توجهی در کشور داریم که از نظر فنی و از نظر پشتیبانی وابسته به شرکت های خارج از ایران هستند و امکان انتقالات مالی، امکان ورود دانش فنی، امکان ورود مواد اولیه و امکان ورود ابزار آلات تولید به کشور را نداریم، طبیعتاً به مشکل بر میخوریم و با شعار و با مسائلی از جنس کلمات نمی توانیم این مشکلات را حل کنیم. دولت در صورت شکست مذاکرات همچنان با این مشکلات خواهد بود و همچنان مشکلاتی که از سالهای قبل شروع شده ادامه پیدا خواهد کرد.
وی اضافه کرد: اگر دولت به این نتیجه می رسید که واقعاً از عهده مشکلات بدون مذاکره میتواند بر بیاید قطعا مذاکره نمیکرد، اما واقعیت های روی میز، مانند کسری بودجه، عدم امکان صدور نفت، بلوکه شدن سرمایههای ایران در کشورهای دیگر، تخریب و از بین رفتن در اثر استهلاک صنایع، دولت را به سمت مذاکره سوق داده است.
وی تاکید کرد: تحلیلهای اقتصادی از وضعیت صنایع کشور این را نشان می دهد که با شکست مذاکرات شاهد جهش در اقتصاد نمی توانیم باشیم، بلکه میتوانیم آثار سوء تحریمها را تا حدودی تعدیل کنیم، یعنی حرکت ما به سمت مشکلات اقتصادی همچنان ادامه پیدا خواهد کرد و فقط شدت و سرعت این حرکت کاهش خواهد یافت. دولت در صورت شکست در مذاکرات به اقدامات پیشگیرانه ازجمله اقتصاد توزیعی و سرمایهگذاری در ارائه خدمات به قشرهای پایین دسته جامعه روی خواهد آورد
جهشهای اقتصادی، نیاز به زیرساخت دارد
اسعدی تاکید کرد: با پیروزی مذاکرات، نمیتوانیم بگوییم که یک جهش اقتصادی رخ خواهد داد، واقعیت این است که اقتصاد پویا و حرکت به سمت جهشهای اقتصادی، نیاز به زیرساخت دانش و فنی، منابع، ابزارات تولید دارد. ما در طی سال های گذشته فرصت داشتیم که این زیرساختها را احیا کنیم، اما اقدامات بسیار محدودی در این راستا انجام داده ایم.
مواضع همه طرفهای مذاکره سخت شده است
کارشناس مسائل سیاسی درباره مواضع سخت طرفین مذاکره نسبت به دوره قبل مذاکرات برجام گفت: اگر خروج آمریکا از برجام را یک نقطه قرار دهیم و اقدامات ایران در تاسیسات هسته ای را در نقطه دیگر، طبیعتاً باید نسبت به دوره های قبل، مواضع سفت و سخت تری بگیریم. واقعیت این است که همه طرف های مذاکره مواضع خود را سخت تر کرده اند، اما این مسئله، شیوه و تاکتیک مذاکره می باشد و اصل مذاکره را نمی تواند دگرگون کند. طبیعتاً طرفین مذاکره میخواهد که امتیاز کمتری به یکدیگر بدهند اما نتیجتا در یک مقطعی فاکتور هایی مثل وزن سیاسی، اقتصادی، نظامی، نفوذ منطقهای اثر می گذارند و تعادل ایجاد می شود، در واقع این تعادل می تواند نقطه ای برای شکل گیری توافق باشد. در اصل هر چقدر طرفین مذاکره، مواضع شان را سفت و سختتر کنند نتیجه کوچک تر خواهد شد، یعنی اگر بر روی ۱۰ موضوع گفتگو می کنند، احتمالا در موارد کمتری توافق داشته باشد.
احتمال حصول توافق در وین
امیررضا اسعدی، در مورد آینده مذاکرات هسته بین ایران و طرف های مذاکره بیان کرد: با توجه به این که مذاکرات در دوره های قبل هم انجام شده و یک پیشینهای که منتج به برجام شده در این مذاکرات وجود دارد و همچنین تغییر مواضع غربی ها و تغییر موقعیت ایران در برنامه اتمی نسبت به قبل از برجام و همچنین اضافه شدن آیتم خرابکاری و ترور شخصیتهای علمی ایران در برنامه اتمی، می شود گفت که احتمال نتیجه بخش بودن این مذاکرات وجود دارد، اما حد و حدود و استحکام این نتیجه نامشخص است. احتمالا طرفین توافق، تعهداتی نسبت به همدیگر خواهند داشت و حق غنیسازی در سطح محدود از طرف غربیها برای ایران قانونی شمرده شده و در قبال این قضیه یک سری منابع اقتصادی ایران که در کشورهای دیگر بلوکه شده آزاد سازی شوند.
توافق هستهای نتایج اقتصادی زودرس نخواهد داشت
وی در ادامه گفت: متاسفانه ما در ایران زیرساختهای صنعتی و شناسایی بازار به طور صحیح انجام ندادهایم و ما حتی یک دانشنامه اقتصادی برای شناسایی بازار ایران نداریم یا افرادی که متخصصین این کار باشد هنوز توسط دولت شناسایی نشده اند که حتی بتوانند در شکوفایی احتمالی بعد از توافق نقش داشته باشند، به همین دلیل نمی توانیم انتظار داشته باشیم که نتیجه توافق آثار زودرسی از خودش نشان بدهد و آثار توافق صرفا آثار روانی مانند کم شدن قیمت دلار و یا کاهش قیمت کالاها نشان خواهد داد ولی اینکه بگوییم تغییر اساسی در شیوه های اقتصادی ما اتفاق بیفتد دور از انتظار است.
اسعدی در پایان تاکید کرد: جهش اقتصادی ریشه در داخل کشور دارد و با به کارگیری متخصصین، سرمایه های راکد و وارد شدن دانشگاهها به حوزههای اقتصادی، فناوری های نوین و تکنولوژیهایی که میتواند ایجاد ثروت کنند، محقق می شود. و این موضوع مستلزم این است که فرماندهان اقتصادی کشور افرادی باشند که در سطوح بسیار بالایی از تجربه و دانش در این حوزه قرار داشته باشند اما متأسفانه در دولت فعلی ما شاهد حضور فرماندهان اقتصادی متخصص نیستیم و با شرایط موجود نمیتوانیم انتظار گامهای موثر در راستای بهبود شرایط اقتصادی کشور باشیم.
مصاحبه کننده: عاطف احدپور