گروه اجتماعی آذرانجمن: این روزها اگر در مرکز کلانشهر تبریز، اطراف بازار تاریخی تبریز و یا میادین و خیابان های پرتردد این شهر قدم بزنید، دستههای مختلفی از دستفروشان را میبینید که اجناس متنوعی در بساط دارند. اجناسی که قیمتشان نسبت به مغازهها پایینتر و گاها بیکیفیتتر است. اما در وضعیت اقتصادی کنونی، دیگر اغلب مردم نمیتوانند به کیفیت کالاهایی که میخرند، فکر کنند. به همین دلیل است که مشتریان دستفروشان در خیابانها روزبهروز افزایش پیدا میکنند و در نتیجه آن تعداد کسانی که این شغل را برمیگزینند نیز هر روز در حال افزایش است.
به گزارش آذرانجمن، روز گذشته شاهد اعتصاب اصناف و کسبه بازار تربیت تبریز به تجمع دستفروشان بودیم به که فعالیت بیش از حد دستفروشان مقابل مغازه هایشان اعتراض کردند. به دنبال تعطیلی مغازه های کسبه پیاده راه تربیت تبریز، شهردار منطقه هشت تبریز نیز با تاکید بر لزوم ایجاد مکان مناسب برای تجمع دستفروشان وعده برخورد با متخلفان را داد.
گفتنی است؛ شهرداری تبریز در چند ساله گذشته تلاش می کند تا با اجرای طرحهایی به ساماندهی دستفروشان بپردازد. اما این طرحها هیچکدام تاکنون موفقیتآمیز نبوده اند.
دستفروشی بخش جدان شدنی زندگی شهری است و با اشکال مختلف در سراسر دنیا دیده میشود. دستفروشی با ایجاد کار، رونق دادن به خرید و فروش و برآورده کردن نیاز عدهای از مردم، روی جامعه و اقتصاد تاثیر بسزایی دارد.
دستفروشها همه نوع کالا، از سبزیجات تازه و غذاهای آماده گرفته تا اجناس مربوط به ساختمان، لباس، صنایع دستی و لوازم الکترونیک را در فضاهای باز و عمومی میفروشند. با این حال مهمترین علت پدیده دستفروشی بیکاری و فقر است و مردم برای کسب معاش و گذران زندگی مجبور به دستفروشی میشوند.
بسیاری از کشورهای دنیا هنگام مدرنیزه کردن شهر و تغییر فضاهای عمومی، با مشکل پدیده دستفروشی که نوعی اقتصاد غیررسمی است مواجه هستند. مسئولان شهرها اغلب دستور به حذف دستفروشها میدهند؛ اما این رفتار نهتنها زندگی کسانی را که به این بخش غیررسمی وابسته است به خطر میاندازد، بلکه کل اقتصاد شهر را نیز تحت تاثیر آثار منفی خود قرار میدهد.
کشورهای دیگر چگونه دست فروشان را ساماندهی کرده اند؟
در برخي کشورهاي جهان مانند ترکيه با ساماندهي و نظارت بر دستفروش ها، از آنها با ارزش افزوده ای،به عنوان جاذبه گردشگری استفاده می کنند. اخیرا برخی کشورهای آفریقایی هم به اهمیت خرده فروشی پی برده و برای این فعالیت اقتصادی کوچک غیررسمی، شرایط مساعدی فراهم کردهاند:
آفریقای جنوبی
دولت آفریقای جنوبی قراردادی تنظیم کرده است که به موجب آن، دستفروشها را جزو صاحبان مشاغلی دانسته که بر شکوفایی اقتصاد کشور تاثیر دارند و طبق این قرارداد باید محیط مناسبی برای دستفروشها به منظور فعالیت اقتصادیشان در نظر گرفته شود.
لسآنجلس
در لسآنجلس آمریکا سالها دستفروشی غیرقانونی تلقی میشد، ولی بالاخره معلوم شد که این رویکرد ناکارآمد است و به جای جلوگیری از دستفروشی بهتر است، راهکاری دیگر اندیشید. در نخستین قدم شهردار لسآنجلس دستور انجام مطالعاتی را داد تا نحوه قانونیکردن دستفروشی در پیادهروها بررسی شود. یکی از نخستین نتایج بررسیها این بود که در بسیاری از موارد دستفروشان از ایده قانونمند کردن فعالیتهایشان و دریافت مجوز استقبال کردند ولی بهدلیل فقدان راهکاری قانونی و مشخص در مورد دستفروشی تنها برخوردی که ماموران با دستفروشان داشتند، جریمه و ضبط وسایل آنها بوده است.
نیویورک و پاریس
در بسیاری از شهرهای مهم جهان مانند نیویورک و پاریس دستفروشان پذیرفته شدهاند و در عین حال نهادهای مسوول وظیفه ساماندهی آنها را بر عهده دارند. بر این اساس در پاریس کوچک که دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد ۹۷ بازار روز در هفته تشکیل میشود و تحقیقات مرکز ملی آمار فرانسه نشان میدهد که ۶۰۰ هزار بنگاه اقتصادی خردهفروشی در سال تشکیل میشود. در نیویورک تنها 2 هزار و ۸۰۰ مجوز دستفروشی مواد غذایی در سال صادر میشود که مجوزهای ۴ گروه دیگر شامل کالاهای عمومی، کالاهای فرهنگی مانند کتاب، کالاهای فصلی مثل چتر و کالاهای الکترونیک به آن اضافه میشود.
کشورهای جنوب شرق آسیا
در کشورهای آسیایی مانند مالزی، فیلیپین، اندونزی و مالزی نیز سیاستهایی برای کنترل و همچنین حمایت از دستفروشها درنظر گرفته شده است. البته به نظر میرسد تنها مالزی در عملکردش صادقانهتر رفتار کرده و برای بهبود وضعیت دستفروشان تسهیلات مناسبی در نظر گرفته است. شهرداری کوالالامپور در کشور مالزی بهدلیل تنظیم قوانین برای ساماندهی دستفروشان و اجرای صادقانه این قوانین شهرتی جهانی به دست آورده است.
اندونزی
در اندونزی هم موضوع دستفروشی را به بحث و گفتوگوی عمومی قرار دادند و درنهایت مردم با دولت به توافق رسیدند که هزاران دستفروش از سطح خیابانها جابهجا شده و بازارهایی برای فروش اجناسشان ایجاد کنند. تلاش مشابهی هم در جاکارتا صورت گرفت اما به دلیل اینکه فضایی برای گفتوگو و مذاکره درنظر گرفته نشده بود با شکست مواجه شد.
مکزیک
در مکزیک دو نوع دستفروشی وجود دارد؛ یک نوع دستفروشی قانونی که به موجب آن، دولت برای دستفروشها مکان و بازارهایی چرخشی و همچنین چهارچرخهایی تعیین کرده است که دستفروشها در آنجا به فروش اجناس خود میپردازند. نوع دیگر دستفروشی که غیرقانونی است، دستفروشها بهطور مستقل در محلهها و متروها کار میکنند و معمولا از دست ماموران پلیس متواری میشوند و این نوع دستفروشی به یکی از معضلات دولت تبدیل شده است.
آمریکای جنوبی و لاتین
در برخی کشورهای امریکای جنوبی و لاتین، از جمله ونزوئلا و پرو به دستفروشی اهمیت میدهند. بهطور مثال در ونزوئلا سال ۱۹۹۹، قانونی تدوین شد که به موجب آن اتحادیه کارگران باید از دستفروشها که در بخش اقتصاد غیررسمی فعال هستند، تحت عنوان کارگران غیررسمی پشتیبانی کند.
هند
در هند بیش از 10 میلیون نفر از راه دستفروشی امرار معاش میکنند. دولت هند نیز قانون جدیدی وضع کرده است که تمام دستفروشهای غیررسمی را وارد فرآیند برنامهریزی میکند. این قانون موجب تشکیل انجمنی برای دستفروشها شد که حداقل ۴۰ درصد اعضای آن دستفروش هستند و با شرکت در انتخابات رای آوردهاند و به موجب قانون انجمن یکسوم اعضای آن زن هستند. این اقدام شرکت در تصمیمگیریهای مربوط به فعالیتهای دستفروشان، مانند تعیین مکانهای فروش و… را اطمینان میدهد و دستفروشها میتوانند از امنیت شغلی مستقل خود بهرهمند شوند.
گزارش: عاطف احدپور
انتهای پیام/