آلودگی هوا بحران مدیریتی است، راه‌حل‌های فوری کافی نیست

به گزارش گروه محیط زیست آذرانجمن، مائده امیری، احمد رحمانی، در گفت‌وگو با خبرنگار آذر انجمن با اشاره بحران آلودگی هوا در کشور بخصوص استان آذربایجان شرقی، گفت: این معضل پیچیده نیاز به راه‌حل‌های فوری ندارد و باید با برنامه‌ریزی بلندمدت و اصلاحات اساسی به آن پرداخته شود.

وی ادامه داد: آلودگی هوا حاصل مجموعه‌ای از عوامل پیچیده است که به مرور زمان ایجاد شده‌اند. بسیاری از اقداماتی که امروز باید انجام دهیم، همان اقداماتی است که باید سال‌ها پیش انجام می‌شد، اما به دلایل مختلف به تأخیر افتاده‌اند. اکنون برای مقابله با این بحران باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم تا منابع اصلی تولید آلودگی را مهار کنیم.

وی افزود: اگرچه برخی اقدامات کوتاه‌مدت ممکن است در شرایط اضطراری صورت گیرد، اما این اقدامات معمولاً تأثیرات محدودی دارند یا هزینه‌های زیادی به‌دنبال خواهند داشت. به‌طور کلی، حل واقعی بحران آلودگی هوا نیازمند اصلاحات ساختاری و اجرای سیاست‌هایی است که به مدت‌هاست به تعویق افتاده‌اند.

چرا نظارت بر واحدهای آلاینده تشدید نمی‌شود؟

رحمانی در خصوص عدم نظارت مؤثر بر واحدهای صنعتی آلاینده اظهار کرد: نظارت ناکافی بر این واحدها دلایل متعددی دارد. مهم‌ترین دلیل، نبود عزم و اراده کافی برای برخورد قاطع با صنایع آلاینده است. بسیاری از اوقات به بهانه‌هایی مانند حفظ اشتغال یا اهمیت تولید، برخورد با این واحدها به تعویق می‌افتد.

وی همچنین به محدودیت‌های جدی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان اشاره کرد و گفت: این اداره‌کل از نظر نیروی انسانی و منابع مالی برای نظارت بر تعداد زیاد واحدهای صنعتی در استان، به اندازه کافی تقویت نشده است. بنابراین، نظارت مؤثر بر صنایع آلاینده عملاً غیرممکن است.

این فعال محیط زیست همچنین بر ضعف قوانین بازدارنده در کشور تأکید کرد و گفت: قوانین ما بیشتر به نفع صنایع اقتصادی طراحی شده‌اند تا حفظ محیط‌زیست. این نگاه تک‌بعدی در سیاست‌گذاری موجب شده که توسعه در یک بخش، به ناپایداری و آسیب در بخش‌های دیگر منجر شود.

رحمانی گفت: اگرچه مسئولان ارشد بیشترین سهم را در تولید و کنترل آلودگی دارند، اما مردم نیز می‌توانند اقداماتی انجام دهند که هم تأثیر مستقیم بر کاهش آلودگی داشته باشد و هم پیامی روشن به مسئولان ارسال کنند.

وی برخی از این اقدامات را شامل خودداری از استفاده از خودروهای شخصی، صرفه‌جویی در مصرف برق و گاز، استفاده از ماسک در فضاهای عمومی و مطالبه‌گری از مسئولان برای اصلاحات زیست‌محیطی دانست.

رئیس خانه فعالین محیط‌زیست آذربایجان شرقی، تأکید کرد: برخی اقدامات عمومی مانند تعطیلی مدارس و ادارات یا دورکاری، تأثیر چندانی بر کاهش آلودگی ندارند و بیشتر جنبه نمادین دارند.

ساختار مدیریتی؛ مسئول اصلی بحران

رحمانی در ادامه، بیشترین نقش در شکل‌گیری وضعیت فعلی آلودگی هوا را متوجه مجموعه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیر دانست و گفت: استانداران و مدیران کل صنعت، معدن و تجارت و همچنین حفاظت محیط‌زیست، به‌عنوان متولیان اصلی استان، می‌توانستند با رویکردی هوشمندانه‌تر و آگاهانه‌تر عمل کنند تا امروز با این حجم از مشکلات زیست‌محیطی روبه‌رو نباشیم.

وی همچنین به رفتار صنایع بزرگ اشاره کرد و افزود: صنایع بزرگ از خلأهای قانونی و ضعف مدیریتی بهره‌برداری کرده و با اولویت دادن به منافع اقتصادی، کمترین توجه را به پیامدهای زیست‌محیطی داشته‌اند. تولید خودروهای غیر استاندارد و عدم سرمایه‌گذاری در بهبود فناوری‌های تولید از جمله مصادیق این رفتار است.

چرا اقدامات جدی برای توقف واحدهای آلاینده انجام نمی‌شود؟

این فعال مدنی و محیط زیست در پاسخ به این پرسش که چرا تعطیلی مدارس و ادارات تأثیر ملموسی بر کاهش آلودگی ندارد، اما اقدام جدی برای توقف فعالیت واحدهای آلاینده انجام نمی‌شود، گفت: تعطیلی مدارس و ادارات تأثیر چندانی در کاهش آلودگی ندارد چراکه سهم این بخش‌ها در تولید آلایندگی بسیار ناچیز است. اما توقف واحدهای آلاینده به دلایل مختلف به تعویق می‌افتد.

وی سه عامل عمده را در این زمینه مطرح کرد: عمر کوتاه مدیریتی و عدم تمایل مدیران به برخورد با صنایع بزرگ، قدرت لابی‌گری صنایع بزرگ و اهمیت استراتژیک برخی صنایع در استان.

رحمانی افزود: نتیجه این بی‌تصمیمی‌ها و مصلحت‌اندیشی‌ها، دود آن مستقیماً به حلق مردم می‌رود و هزینه‌های سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت و ثروت، به قیمت سلامت و کیفیت زندگی شهروندان تمام می‌شود.

وی تاکید کرد: بحران آلودگی هوا در آذربایجان شرقی نه تنها نتیجه ضعف در سیاست‌گذاری و نظارت است، بلکه به دلیل بی‌توجهی به مسائل زیست‌محیطی و تأخیر در اجرای اصلاحات ساختاری، به یک معضل پیچیده تبدیل شده که نیاز به اراده جدی از سوی مسئولان و همکاری گسترده مردم دارد.

انتهای پیام/