آذربایجان در آستانه بحران زیست‌محیطی

به گزارش گروه محیط زیست آذرانجمن/رعنا شکری: در تقویم جهانی، هر ساله روز ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) به عنوان روز جهانی محیط زیست شناخته می‌شود. سازمان ملل متحد برای این روز شعاری اختصاص می‌دهد و امسال، شعار آن “بازگرداندن زمین، توقف تخریب، احیای طبیعت” اعلام شده است.

خوشبختانه در جهان امروز، مردم بیش از پیش به اهمیت محیط زیست پی برده‌اند و در تلاش برای مراقبت و حفظ منابع طبیعی هستند. کمپین‌هایی از سوی دوستداران طبیعت شکل گرفته‌اند که با برگزاری سمینارها و تولید محتوای جذاب، به فرهنگ‌سازی پرداخته و تلاش می‌کنند این دغدغه را در بطن جامعه نهادینه کنند.

دریاچه ارومیه؛ نگین خشکیده آذربایجان

برای آذربایجان، دریاچه ارومیه به نماد مظلومیت مردم این زیست‌بوم تبدیل شده است. دریاچه‌ای که روزگاری نشان حیات، برکت و تکاپوی آذربایجان بود، بر اثر سوءمدیریت‌ها، مصرف بی‌رویه و عوامل انسانی خشکیده و زندگی را برای ساکنان این منطقه دشوار کرده است.

کاهش میزان بارندگی، افزایش گرمایش زمین و در نتیجه تبخیر بیشتر، اولین زنگ خطر برای دریاچه بود، اما گوش شنوایی نبود که هشدارها را جدی بگیرد.

استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، حفر هزاران چاه غیرمجاز کشاورزی، گسترش بی‌رویه زمین‌های زراعی، الگوهای نادرست آبیاری، احداث سدهای متعدد و ورود پساب‌های صنعتی، به تدریج آخرین شریان‌های حیاتی دریاچه را از بین برد. اکنون، این نگین ملی به شوره‌زاری تبدیل شده که پیامدهای آن شامل طوفان‌های نمک، آسیب به سلامت مردم، نابودی اکوسیستم، کاهش اشتغال، مهاجرت اجباری و از بین رفتن گردشگری منطقه است.

جنگل‌های قره‌داغ؛ گنجینه‌ای در خطر

دومین میراث طبیعی آذربایجان، جنگل‌های ارسباران (قره‌داغ) است؛ منطقه‌ای که در فهرست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره یونسکو ثبت شده و به دلیل تنوع گیاهی و جانوری و آب‌وهوای منحصربه‌فرد، یکی از قطب‌های مهم گردشگری محسوب می‌شود.

اما این جنگل‌ها نیز در معرض خطر قرار دارند؛ از افزایش دما و کاهش بارندگی گرفته تا بی‌تفاوتی گردشگران که منجر به آتش‌سوزی‌های گسترده شده است. آخرین آتش‌سوزی در مرداد ۱۴۰۲ رخ داد و به دلیل صعب‌العبور بودن مسیر، چند روز مهار آن به طول انجامید.

در سال‌های اخیر، افزایش گردشگری باعث ساخت‌وسازهای بی‌رویه، احداث جاده‌ها، ویلاسازی بدون مجوز، قطع درختان، تولید زباله، روشن کردن آتش و تخریب محیط بکر جنگل‌ها شده است. از طرفی، شکارهای غیرقانونی، فروش چوب درختان و توسعه کشاورزی و دامپروری، فرسایش خاک و جنگل‌زدایی را به همراه داشته است.

چشم امید به بیداری جمعی

جنگل‌های قره‌داغ نیز همانند دریاچه ارومیه، تشنه توجه و اقدامات پیشگیرانه هستند. فاجعه تخریب محیط زیست، یک تراژدی جهانی است که در قالب یک شعار و عنوان نمی‌گنجد. تحقق شعار امسال – «بازگرداندن زمین، توقف تخریب، احیای طبیعت» – نیازمند تلاش همگانی است.

مراقبت از طبیعت مهم‌ترین سرمایه ملی ماست. این مراقبت باید از خانواده‌ها آغاز، در مدارس آموزش، و در رسانه‌ها تکرار شود.
از مسئولان انتظار می‌رود با جدیت با مافیای تخریب طبیعت مقابله کرده و جریمه‌های بازدارنده وضع کنند.

به امید:

•  پایان مازوت‌سوزی
•  هوای تازه و آسمان پاک
•  دریاهای زلال و پرآب
• جنگل‌های سبز و درختان پربار
• زیر سایه وجدان‌های بیدار…

انتهای پیام/