مصاحبه آذرانجمن با مستند ساز فعال سال تبریز؛
علی مرادی: سوژه هایم را از بطن حوادث پیدا می کنم
محمد علیمرادی، مستندساز مطرح آذربایجانی با اشاره به سبقه ژورنالیستی خود گفت: در میان حوادث قرار میگیرم و سوژه هایم را از میان اتفاقاتی همچون سیل، زلزله، مسائل اجتماعی و یا اتفاقات بخصوص محیط زیستی پیدا می کنم.
گروه فرهنگ و هنر آذرانجمن: در رابطه با تعریف سینما و سینمای مستند «Documentary» به خبرنگار آذرانجمن توضیح داد: مستند، شاخه‌ای بزرگ از صنعت تصاویر متحرک را شامل می‌شو و به منظور مستندسازی جنبه‌هایی از واقعیت ساخته میشود. همچنین مستند فیلمی است که با واقعیات سر و کار دارد و نه با قصه ها و ماجراهای تخیلی و می کوشد واقعیت را چنانکه هست به نمایش بگذارد و تا حد ممکن از دستکاری در آن پرهیز کند. به همین خاطر ، این فیلم ها با آدم ها ، مکان ها ، رویدادها و فعالیت های واقعی سر و کار دارند. نکته ای که درباره تمام فیلم های مستند صادق است ، این است که آنها می کوشند حسی از واقعی بودن آنچه را می بینیم و می شنویم به ما القا کنند.
وی افزود: مهمترین فاکتور در سینمای مستند مسئله پژوهش است. یعنی این که یک مستندساز قبل از ساخت مستند، پژوهشگر است و باید روش تحقیق بداند. سینمای مستند جنبه رئالیستی دارد و نه با بازیگران بلکه با رویدادها، المان ها و انسان های واقعی طرف بوده که در تلاش است تا مانند آینه عمل کرده و جامعه را منعکس کند.
علیمرادی در توضیح تاریخچه سینمای مستند عنوان کرد: اساسا فیلم های اولیه تاریخ سینما را باید فیلم های مستند نامید. برادران لومیر برای اولین بار در سال ۱۸۹۵ میلادی یک سری فیلم ساختند که همگی را از زندگی روزمره مردم تهیه کرده بودند. اما جنبش مهم که در عرصه مونتاژ در شوروی جریان داشت در صنعت فیلم مستند تاثیر زیادی داشت که در آغاز به همین راضی بود که فیلم ها را صرفا به صورت کاربردی و مفید سر هم کند ، اما رفته رفته دست به تجربه هایی زد تا از طریق تدوین ، بر شدت بیان فیلم ها بیفزاید.
وی اضافه کرد: چشمگیر ترین توسعه ای که از آن زمان به بعد در سینمای مستند رخ داده ، بی تردید مطرح شدن سینما – وریته (فیلم مستند بدون دکوپاژ.غیر داستانی با تاکید بر تامل دوربین )در فرانسه و سینمای بی واسطه در آمریکا ، هر دو در دهه 1960 بوده است. هر دوی این جنبش ها ، تحت تاثیر فیلم ها و آثار مستند تلویزیونی قرار داشتند و در شکل گیری آنها ، ورود دوربین ها و ضبط صوت های سبک ، عدسی زوم و فیلم های حساسی که در نور طبیعی هم قابل استفاده هستند ، نقش مهمی داشته است. سینمای بی واسطه ، آخرین جنبش سینمای مستند بود که آلبرت مایزلز ، مستند ساز مطرح آمریکایی ، آن را به این سری فیلم ها داد و علت این نامگذاری آن بود که ، برداشت بی واسطه ، آنی و موثق آنها را انعکاس دهد.
محمدعلی مرادی با انتقاد از وضعیت سینمای مستند در کشور گفت: در کشور ما، فیلم مستند بخش کوچکی از صنعت سینما را در بر می گیرد وبه غلط سینمای مستند فقط به فیلم های حیات وحش شبکه مستند و یا به فیلم های مستند سفارشی که بعضی سازمان ها و نهاد ها تولید می کنند اطلاق می شود. که قطعا عموم مردم در این شرایط نمی توانند از فیلم مستند بهره مند شوند و صرفا مخاطبان خاص این نوع فیلم ها را در بر می گیرد که این مسئله از نبود دانش کافی بعضی مسئولین این حوزه نشأت می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: فیلم مستند باید حوزه های مختلفی از دنیای اطرافمان را نشان دهد. اما متاسفانه تنوعی در این حوزه وجود ندارد و ما بیشتر شاهد تولید مستندهای گزارشی، ارشیوی و علمی هستیم و جای مستندهای شاعرانه، پرتره، اجتماعی، مردم نگاری، داکیو دراما...خالی است که با مقایسه ساده بین ایران و کشورهای دیگر می توانیم این ضعف ها و مشکلات عدیده را به راحتی مشاهده کنیم.
کارگردان تبریزی با توضیحی کوتاه از تاریخچه آغاز صنعت فیلم در کشور عنوان کرد: زمان مظفرالدین شاه آغاز دوره خاصی برای صنعت تصاویر متحرک در کشور بود، در آن زمان برای اولین بار دستگاهی به نام سینماتوگراف خریداری و به دستور مظفرالدین شاه، میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی فیلمبرداری با آن را شروع کرد و همین عمل نام او را به‌عنوان اولین فیلمبردار کشور در تاریخ ثبت کرد. در آن زمان تصاویر متحرک در ایران ثبت شد که به نوعی اولین فیلم مستند نیز میشود نام گذاشت.
محمد علی مرادی با توضیحی مختصر در مورد پیشینه فعالیت هنرمندان آذربایجانی تحت عنوان سینمای آذربایجان در کشور گفت: سینمای ایران با آغاز دوره پهلوی در خدمت ایدئولوژی یکسان سازی فرهنگی و همچنین پروژه ملت سازی این رژیم قرار می گیرد. همچنین شاهد هستیم که سینمای دوره پهلوی به ابزاری برای سرکوب و تخریب اقوام کشور خصوصا ترکان ایران که نصف جمعیت کشور را تشکیل می داند استفاده می شد. این مسئله یک پروژه دولتی بود که با تحقیر و انکار اقوام کشور سعی در تبلیغ مدل خاصی از ملت سازی بود. اما بعد از انقلاب شاهد آغاز فعالیت هنرمندان در حوزه سینمای آذربایجان بودیم که می توانیم به آثار زنده یاد یدالله صمدی که در حوزه فولکلور آذربایجان فعالیت می کرد. مانند فیلم های همچون ساوالان، سارای، دلی دومرول اشاره کنیم.هر چند بعضی از این فیلمها به زبان فارسی ساخته می شدند.
وی تصریح کرد: از دهه ۸۰ به بعد به تدریج سریال هایی به زبان ترکی در صدا و سیمای مراکز استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و اردبیل تولید شد و همچنین شاهد آغاز تولید فیلم های کوتاه توسط فیلم سازان خلاق در شهرهای مختلف آذربایجان خصوصا تبریز بوده ایم. در سال های اخیر نیز آثار ارزشمند و شاخصی از جمله فیلم ائو به کارگردانی اصغر یوسفی نژاد , فیلم حیوان برادران ارک , فیلم کومور به کارگردانی اسماعیل منصف و یا فیلم آتابای به کارگردانی نیکی کریمی, قوجالار اولمز به کارگردانی رضا جمالی تولید شد که می تواند بستری برای صنعت فیلم سازی آذربایجان در آینده باشد.
وی تاکید کرد: خوشبختانه مردم شدیداً علاقه مند و پیگیر سینمای آذربایجان هستند و آثار تولید شده اخیر که انصافا از کیفیت بالایی هم برخوردار اند با علاقه دنبال می کنند. اما متاسفانه مسئولین استانی در این همینه هیچ برنامه و بودجه تعریف نکرده اند و تولیدکنندگان فیلم ترکی با بودجه های شخصی و محدود اقدام به تولید فیلم می کنند.
علی مرادی با اظهار خوشبینی نسبت به آینده سینمای آذربایجان بیان کرد: خوشبین هستم؛ چون مردم ما به دنبال کالای فرهنگی به زبان مادری شان هستند و با تقویت زیرساخت های صحیح می توانیم زمینه توسعه سینمای آذربایجان را فراهم کنیم.
محمد علی مرادی در مورد وضعیت سینمای مستند آذربایجان گفت: تنوع ژانر فیلم های مستند در کشور محدود است اما آثار شاخص و موفقی توسط مستندسازان کشورمان تولید می شود. در مورد سینمای مستند آذربایجان نیز مستندسازان متعددی فعالیت دارندو نقش شان در این عرصه تاثیرگذار است و فیلمهای خوبی در مسایل زیست محیطی، اجتماعی و فولکولور تولید شده است. قابل ذکر است که اواخر سال نود هفت یعنی سه سال قبل خانه مستند آذربایجان شرقی توسط فعالین سینمای تبریز و آذربایجان تاسیس و شروع به فعالیت کرده که با برگزاری جشنواره ها و حمایت از مستندسازان برگزاری گارگاههای فیلم مستند مسیر خوبی در جهت پیشرفت سینمای مستند آذربایجان برداشته است.
مستندساز مطرح آذربایجانی در پاسخ به سوال خبرنگار آذرانجمن، در مورد فعالیتهای سینمایی خود بیان کرد: با توجه به سبقه ژورنالیستی که دارم موضوعات روز را پیگیری و پس از پژوهش های لازم در مواردی مانند سیل و زلزله و یا اتفاقات بخصوص محیط زیستی، در دل حوادث قرار میگیرم و روایت مخصوص خود را به مخاطب ارائه میکنم. می توان گفت تمام اتفاقاتی که در محل حادثه و بحران روی می دهد برای من یک داستان جداگانه تلقی می شود و سوژه خود را از میان این اتفاق ها پیدا کرده و بیان میکنم.
علیمرادی در پایان با اظهار علاقه مندی نسبت به موضات اجتماعی و بحران گفت: تهیه کنندگی ، کارگردانی و تصویربرداری مستند کوتاه “به یاد دریاچه اورمیه” با موضوع زیست محیطی. کارگردانی، تهیه کنندگی و تصویربرداری مستند “آنا دیلیم”، تهیه کنندگی، تحقیق و تصویربرداری مستند من عصمتم، تهیه کنندگی و کارگردانی مستند نیمه بلند اکیزلر با موضوع زیست محیطی ، در کشور ایران و قزاقستان، تهیه کنندگی و کارگردانی فیلم مستند “اکینچی لر” با موضوع اکوتوریسم، تهیه کننده ،کارگردان و تصویربرداری مستند کوتاه “سن چاغیرسان گلرم من” در سیل تورکمن صحرا در سال ۹۷، تهیه کنندگی، کارگردانی مستند نیمه بلند “میٔشه تالانی” با موضوع محیط زیست ( آتشسوزیهای جنگل های قره داغ” سال ۹۸، کارگردانی، تهیه کنندگی مستند آجی چای با موضوع اعتیاد در تبریز، تهیه کننده و کارگردانی مستند “اوبا” در سال های ۹۷_۹۹، تهیه کنندگی کارگردانی مستند نیمه بلند “اوزونو ایشیقا توت” با موضوع کرونا سال تولید ۹۹، تهیه کنندگی،کارگردانی و تصویربرداری مستند کوتاه “دنیزین یولو هارداندی” راه دریا کدوم وره ؟ با موضوع سیل بلوچستان، تهیه کنندگی و کارگردانی مستند کوتاه محبوب عمی با موضوع زلزله میانه سراب از جمله فعالیت های سینمایی بنده در عرصه سینمای مستند آذربایجان می باشد.
انتهای پیام/