گروه محیط زیست آذرانجمن: ٣٥ سال از فاجعه هسته اى چرنوبیل می گذرد. چرنوبیل نام شهری در اوکراین است که در استان کیف پایتخت اکراین و در نزدیکی مرز بلاروس قرار دارد. این شهر به علت حادثه چرنوبیل که در نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل که در ۱۴.۵ کیلومتری این شهر قرار داشت رخ داد خالی از سکنه شد. این حادثه در 26 اپریل 1986 میلادی (دقیقا ۳۵ سال پیش در چنین روزی) در رآکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل اوکراین که از نوع رآکتورهای RBMK بود رخ داد. از حادثه اتمی چرنوبیل بعنوان بدترین حادثه اتمی غیرنظامی تاریخ جهان نام برده شده است.

به گزارش آذرانجمن، استفاده از انرژی هسته‌ای برای مصارف صلح آمیز، در كنار منافع و مزایای بسیاری كه برای كشور‌ها به ارمغان می‌آورد، خطرات و چالش‌های بهداشتی و زیست محیطی متعددی را نیز ممكن است با خود در پی داشته باشد، به خصوص زمانی كه به كارگیری انرژی هسته‌ای از قالب كنترل شده خارج شود و اصول ایمنی و حفاظتی مربوطه رعایت نشود. هر گونه كوتاهی و اهمال كاری در این خصوص، عوارض جبران ناپذیری برای سلامت انسان و محیط زیست به همراه خواهد داشت.

این روزها به مناسبت سالروز حادثه چرنوبیل بحث نیروگاه های هسته ای و حادثه چرنوبیل تبدیل به مساله ای روز شده است. باید یادی از یک نیرگاه دیگر مشابه چرنوبیل آن هم در بیخ گوش ایران داشته باشیم. نیروگاهی که در صورت هر نوع اشکال و بحران فنی در آن شمالغرب ایران تحت تاثیر قرار گرفته و یک فاجعه انسانی در ایران به وقوع خواهد پیوست. نکته قابل توجه تر این که از هم اکنون بی آنکه فاجعه چشمگیری در این نیروگاه رخ دهد تاثیرات منفی آن متوجه ایران شده و به گفته نماینده شهرستان پارس آباد در مجلس شورای اسلامی ایران باعث موجی از سرطان در این منطقه شده است.

این نیروگاه، نیروگاه متسامور ارمنستان است که به عنوان یکی از 5 نیروگاه نسل اول فعال در جهان همچنان فعال است. ساخت این نیروگاه در سال 1973 آغاز شد و بعد از 3 سال فاز اولش به بهره برداری رسید. در سال 1980 فاز دوم و در سال 1983 بلوک سوم نیروگاه به اتمام رسید. لیکن به دلیل انفجار نیروگاه اتمی "چرنوبیل" کار ساخت فاز چهارم متسامور به دستور سران شوروی متوقف شد.

وقوع زلزله 7 ریشتری در سال 1988 در 75 کیلومتری این نیروگاه، رهبران شوروی را به هراس انداخت و به دلیل صدمات وارده به فاز اول نیروگاه و از کار انداختن آن، فعالیت آن متوقف شد.

متسامور به عنوان تنها نیروگاه هسته‌ای کشور ارمنستان در این شهر قرار دارد. شهر متسامور برای اسکان کارکنان این نیروگاه ساخته شد، ولی به خاطر زمین‌لرزه و خطرات این نیروگاه از سال 1989 تا 1996 تعطیل گردید.

تداوم فعالیت نیروگاه متسامور بر محیط زیست ایران، ترکیه، گرجستان، جمهوری آذربایجان و همچنین مردم ارمنستان تاثیرات منفی برجای گذاشته است. فعالیت متسامور مانند نیروگاه «چرنوبیل» اوکراین است که درسال 1985 دچار انفجار شد و آثار سو زیادی برجای گذاشت و هنوز ادامه دارد. تاریخ مصرف متسامور چندسال پیش به پایان رسیده است.

جمهوری آذربایجان در چند نوبت از ادامه فعالیت نیروگاه «متسامور»، به دلیل زیان ناشی از فرسودگی تجهیزات آن و خطرات زیست محیطی این نیروگاه برای منطقه ابراز نگرانی کرده و خواهان توقف فعالیت آن شده است.

ترکیه نیز بارها به ادامه فعالیت نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان اعتراض کرده و خواستار تعطیلی آن شده است. رئیس سازمان انرژی اتمی ترکیه در اوایل سال 2011 از نشت مواد اتمی در نیروگاه اتمی ارمنستان خبر داد. آنکارا با توجه به قرار گرفتن شهر قارص در 100 کیلومتری و شهر ایغدیر در نزدیکی این نیروگاه اعلام کرده که طبق نظر اتحادیه اروپا متسامور، یکی از 5 نیروگاه خطرناک جهان است.

اتحادیه اروپا نیز سعی در توقف فعالیت نیروگاه هسته‌ای ارمنستان دارد. حتی پیشنهاد کمک 100 میلیون یورویی برای استفاده از یک منبع انرژی دیگر به ارمنستان داده شد که این کشور در ازای چنین اقدامی درخواست کمک 800 میلیون یورویی از اروپا کرده است.

مجله نشنال جئوگرافیک نيز اعلام کرده که متسامور ارمنستان خطرناک‌ترین نیروگاه اتمی جهان است. این نشریه در مقاله ای بیان داشت نیروگاه هسته‌ای ارمنستان به مراتب از نیروگاه اتمی فوکوشیما خطرناک‌تر و همانند بمبی ساعتی است.

در اواخر سال 1395 معاون وقت سیاسی و امنیتی استانداری آذربایجان ‌شرقی از آلودگی آب رودخانه ارس بر اثر نشت پساب کارخانه مس و آلومینیم و رادیواکتیو ناشی از فعاليت نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان ابراز نگرانی کرده بود. در همین خصوص هیئت رئیسه فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه به دولت هشدار داده بود.

از آنجایی که در پایین دست محل قرار گرفتن کارخانه ها و نیروگاه متسامور، استان های شمال غربی ایران قرار دارند و علاوه بر تامین درصدی از آب شرب ساحل نشینان ارس، چندین دشت کشاورزی و مزارع پرورش ماهی نیز از آب جاری در ارس استفاده می کنند، این موضوع توجه به کیفیت آب ارس را بیش از پیش ضروری می‌سازد.

طبق اظهارات برخی نمایندگان عضو فراکسیون محیط زیست مجلس، گزارش ها در مورد آلودگی آب ارس توسط کارخانه های ارمنستان موثق است. این آلودگی نهایتا باعث کثرت و شیوع بیماری های سرطانی در استان اردبیل شده است.

شکور پورحسین، نماینده مردم پارس آباد و بیله سوار در مجلس شورای اسلامی در سال 96 بابیان اینکه میزان شیوع در این منطقه به حدی است که باید گفت سونامی سرطان به وقوع پیوسته است، اضافه کرد: گمانه‌زنی‌ها گواه این موضوع است که حجم بالای فلزات سنگین رود ارس به دلیل پسماند صنعتی ارمنستان منجر به شیوع سرطان شده است.

سایت خبری بازتاب نیز در گزارشی در سال 94 در مورد آثار منطقه ای حادثه هسته ای محتمل در نیروگاه اتمی ارمنستان نوشت: آثار یک حادثه احتمالی در راکتور ارمنستان را می توان با بررسی عواقب انفجار راکتور چرنوبیل تا حدودی برآورد نمود. البته در ارزیابی خطرات باید به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی مانند جهت وسرعت وزش بادها در منطقه و بارش باران یا برف و غیره نیز توجه نمود زیرا این عوامل طبیعی در انتشار آلودگیهای هسته ای نقش تعیین کننده ای دارند.

همچنین در این گزارش تاکید می شود: با بروز یک حادثه احتمالی هسته ای در متسامور ارمنستان عناصر رادیوکتیو در عرض کمتر از12 ساعت وارد کشورمان شده و در کمتراز24 ساعت به شهر پر جمعیت تبریز می رسند.

با توجه به دلایل ذکر شده، انتظار می رود مسئولین بیش از این به خطرات این نیروگاه هسته ای توجه داشته و با جدیت این موضوع را پیگیری نمایند تا در آینده از خسران و پشیمانی ها غیرقابل جبران و مرگبار جلوگیری شود.

گزارش: عاطف احدپور

انتهای پیام/